Digitalizacja dziedzictwa kulturowego – jak wygląda proces?

Blogi i artykuły

Digitalizacja dziedzictwa kulturowego to proces, który pomoże zadbać o przetrwanie bezcennych dóbr kultury. Sprawdź rozwiązania Iron Mountain.

31 października 20257  minut
Laptop and digital files icons

Digitalizacja w sektorze kultury odpowiada za zachowanie dzieł sztuki, dokumentów historycznych oraz nagrań audiowizualnych. To także rozwiązanie usprawniające udostępnianie oraz analizę dzieł w nowoczesny sposób. Jak wygląda cały proces i jakie korzyści niesie za sobą?

Dlaczego digitalizacja dóbr kultury jest istotna?

Tradycyjne formy przechowywania, w tym papierowe dokumenty czy książki, są podatne na uszkodzenia, a dostęp do nich bywa ograniczony. Digitalizacja dóbr kultury umożliwia ich zachowanie i szerokie udostępnienie.

Korzyści płynące z digitalizacji:

  • zabezpieczanie dóbr przed degradacją fizyczną, np. uszkodzeniami wynikającymi z działania wilgoci czy światła;
  • ułatwienie dostępu do zasobów poprzez internet (zwiększa to możliwości edukacyjne i badawcze);
  • popularyzacja kultury na skalę globalną dzięki łatwemu dostępowi do cyfrowych kopii.

Cyfryzacja przynosi także inne, mniej oczywiste korzyści, w tym możliwość analizy danych historycznych przy użyciu sztucznej inteligencji czy zachowanie różnorodności kulturowej w obliczu globalizacji. Proces ten jest istotny także w instytucjach kultury, m.in.:

  • muzeach,
  • bibliotekach,
  • archiwach.

Za sprawą digitalizacji mogą one skutecznie zarządzać swoimi zasobami i udostępniać je szerszej publiczności, również w sytuacjach kryzysowych, np. podczas pandemii.

Przeczytaj także: Digitalizacja archiwum – dlaczego warto?

Digitalizacja w kulturze – jak przebiega digitalizacja nagrań audio?

Digitalizacja w kulturze obejmuje utrwalanie nagrań dźwiękowych, w tym wywiady, koncerty, audycje radiowe czy nagrania terenowe. Proces ten wymaga zastosowania specjalistycznego sprzętu do odczytu analogowych nośników – taśm magnetofonowych, kaset czy płyt winylowych – oraz ich konwersji do bezstratnych formatów cyfrowych (np. WAV lub FLAC). W trakcie digitalizacji wykonuje się kalibrację prędkości odtwarzania i korekcję poziomów sygnału, aby zachować naturalne brzmienie.

Kopie cyfrowe poddaje się następnie obróbce technicznej: usuwa się szumy, trzaski i zniekształcenia wynikające z wieku materiału. Wszystkie pliki opisuje się metadanymi zawierającymi informacje o źródle, czasie nagrania, autorze i parametrach technicznych. Tak opracowany zasób może być archiwizowany w repozytoriach dźwiękowych lub udostępniany w formie cyfrowych kolekcji.

5 etapów cyfryzacji kultury

Digitalizacja wymaga precyzji i odpowiednich narzędzi. Poniżej opisujemy najważniejsze etapy pomocne w efektywnej transformacji dóbr kultury na format cyfrowy.

1. Inwentaryzacja zasobów

Pierwszym etapem jest dokładne zidentyfikowanie i skatalogowanie dóbr kultury przeznaczonych do digitalizacji. Wymaga to oceny ich stanu oraz wyboru priorytetów – często najpierw przetwarzane są materiały najbardziej narażone na uszkodzenie. Na tym etapie należy ustalić cele digitalizacji: czy dane mają być udostępniane szerokiej publiczności, czy jedynie przechowywane na potrzeby archiwalne.

2. Skanowanie i fotografia cyfrowa

Fizyczne dobra kultury, w tym dokumenty, książki są przekształcane w formę cyfrową za pomocą specjalistycznych skanerów lub aparatów fotograficznych. Ważnym aspektem tego etapu jest dbałość o jakość cyfrowych kopii – zachowanie detali, kolorów i struktury materiału źródłowego wymaga precyzyjnego sprzętu oraz doświadczonego personelu.

3. Opracowanie metadanych

Metadane umożliwiają klasyfikację i łatwe wyszukiwanie cyfrowych zasobów. Obejmują informacje o pochodzeniu, autorze czy dacie powstania dzieła. Umiejętnie opracowane metadane ułatwiają zarządzanie zbiorami, a dodatkowo zapewniają zgodność z międzynarodowymi systemami informacyjnymi (umożliwia to współpracę między instytucjami).

4. Archiwizacja

Zdigitalizowane zasoby muszą być odpowiednio przechowywane w systemach pozwalających na ich długotrwałą ochronę. W tym celu wykorzystuje się repozytoria cyfrowe.

5. Udostępnianie i popularyzacja

Ostatni etap to publikacja cyfrowych materiałów na platformach dostępnych dla użytkowników. Można tutaj wykorzystać strony internetowe muzeów lub klasyczne archiwa online czy repozytoria zewnętrzne.

Wyzwania związane z cyfryzacją kultury

Proces digitalizacji oferuje liczne korzyści, natomiast wiąże się także z pewnymi wyzwaniami, które wymagają zaawansowanych rozwiązań technologicznych oraz odpowiedniej strategii.

Główne trudności:

  • wysoki koszt sprzętu i technologii niezbędnych do digitalizacji;
  • konieczność stosowania odpowiednich standardów i norm, które zapewnią wysoką jakość cyfrowych kopii;
  • trudności w zarządzaniu ogromnymi ilościami danych.

Jak Iron Mountain wspiera cyfryzację kultury?

Iron Mountain wspiera cyfryzację kultury na różnych płaszczyznach. Przeczytaj, jakie usługi mogą ułatwić przeprowadzenie cyfryzacji w instytucjach kultury.

Kompleksowe skanowanie i przechowywanie dokumentów

Skanowanie dokumentów i repozytorium oferuje zaawansowane rozwiązania umożliwiające szybkie i precyzyjne przekształcanie fizycznych zasobów na formaty cyfrowe. W Iron Mountain specjalizujemy się w obsłudze różnorodnych materiałów – od dokumentów archiwalnych po rękopisy. Wszystkie dane przechowujemy w bezpiecznych repozytoriach, zapewniając im długotrwałą ochronę.

Zarządzanie zasobami cyfrowymi z eVault

Narzędzie eVault umożliwia instytucjom kulturalnym bezpieczne przechowywanie cyfrowych kopii dóbr kultury oraz odpowiednie zarządzanie nimi. Za sprawą elastycznych rozwiązań Klienci są w stanie łatwo organizować i udostępniać swoje zasoby.

Automatyzacja procesów z Iron Mountain InSight

InSight Intelligent Document Processing to zaawansowana platforma wspierająca automatyzację procesów związanych z obiegiem dokumentów. Dzięki tej usłudze instytucje mogą efektywnie przetwarzać swoje zasoby i zarządzać nimi.

Digitalizacja w kulturze a bezpieczeństwo danych – jak to wygląda w praktyce?

Digitalizacja w kulturze wiąże się z koniecznością zachowania wysokich standardów bezpieczeństwa. Dane o zbiorach, autorach czy właścicielach praw autorskich muszą być chronione przed nieuprawnionym dostępem. W artykule opisującym zarządzanie informacją  przedstawiliśmy znaczenie odpowiedniego ładu informacyjnego, który ma istotne znaczenie również w kontekście kultury.

Zapamiętaj!

Bezpieczeństwo obejmuje zarówno fizyczne nośniki, jak i dane cyfrowe. Dlatego instytucje coraz częściej korzystają z systemów szyfrowania oraz bezpiecznych repozytoriów. Istotną rolę odgrywa także regularne tworzenie kopii zapasowych oraz kontrola dostępu do zasobów.

Cyfryzacja kultury jako wyzwanie przyszłości

Postęp technologiczny oraz rosnąca potrzeba ochrony dziedzictwa kulturowego sprawiają, że cyfryzacja kultury będzie odgrywała coraz większą rolę. Instytucje kulturalne powinny inwestować w nowoczesne technologie i rozwiązania umożliwiające skuteczne zarządzanie zasobami cyfrowymi. Jeśli interesuje Cię sprawna digitalizacja kultury, zdecyduj się na współpracę z zewnętrznymi partnerami – w tym Iron Mountain. Zapewniamy efektywne cyfrowe wdrożenia oraz długoterminowe zarządzanie zasobami.

 

Digitalizacja dziedzictwa kulturowego – FAQ

Digitalizacja w kulturze – na czym polega digitalizacja sztuki?
Digitalizacja w kulturze obejmuje złożony proces odwzorowania dzieł sztuki w postaci cyfrowej. W jego ramach wykonuje się wysokiej jakości skany, fotografie lub modele 3D obiektów obejmujących obrazy, rzeźby czy instalacje. Stosuje się przy tym specjalistyczne oświetlenie, kalibrację barw i sprzęt o bardzo dużej rozdzielczości, aby zachować każdy detal. Celem jest wierne odtworzenie oryginału, ale również zapewnienie trwałości materiału w wersji cyfrowej. W efekcie powstają zasoby umożliwiające badania, analizę i prezentację dzieł w przestrzeni wirtualnej bez ryzyka ich uszkodzenia.
Digitalizacja w kulturze – jak powinna wyglądać cyfrowa dokumentacja dóbr kultury?
Digitalizacja w kulturze wymaga opracowania spójnej, precyzyjnej dokumentacji cyfrowej. Każdy obiekt po zeskanowaniu lub sfotografowaniu powinien zostać opisany metadanymi zawierającymi informacje o autorze, technice wykonania, dacie powstania oraz stanie zachowania. Pliki zapisuje się w trwałych formatach archiwalnych – TIFF, PNG lub PDF/A – gwarantujących stabilność jakości. Ważnym elementem jest również organizacja zasobów w repozytoriach umożliwiających kontrolę wersji, wyszukiwanie i bezpieczne przechowywanie. Tak przygotowana cyfrowa dokumentacja dóbr kultury tworzy solidne zaplecze dla badań naukowych, edukacji i popularyzacji dziedzictwa w środowisku cyfrowym.